Jaka jest rola przeciwutleniaczy w organizmie?

Przeciwutleniacze (antyoksydanty) to cząsteczki, które zwalczają wolne rodniki w organizmie. Wolne rodniki to związki, które mogą wyrządzić szkody, jeśli ich poziom stanie się zbyt wysoki. Są one związane z wieloma chorobami, w tym cukrzycą, chorobami serca i rakiem. Przeciwutleniacze znajdują się w wielu produktach spożywczych, w tym w owocach i warzywach. Są one również dostępne jako suplementy diety. Jednak konieczne jest spożywanie przeciwutleniaczy w ich naturalnej postaci, aby zmaksymalizować korzyści zdrowotne.

Rola antyoksydantów w organizmie

• Zwalczanie stresu oksydacyjnego: Stres oksydacyjny występuje, gdy obecny jest brak równowagi między aktywnością wolnych rodników a aktywnością przeciwutleniaczy. Prawidłowo funkcjonujące wolne rodniki mogą pomóc w walce z patogenami, które prowadzą do infekcji. Jednak stres oksydacyjny może powodować uszkodzenia DNA i odgrywać rolę w rozwoju chorób takich jak rak, cukrzyca i choroby serca. Przeciwutleniacze neutralizują wolne rodniki, oddając część własnych elektronów, co przerywa "reakcję łańcuchową", która może wpływać na inne cząsteczki w komórkach i inne składniki organizmu.
  
  
• Zapobieganie chorobom przewlekłym: Badania sugerują, że diety bogate w przeciwutleniacze mogą pomóc w zapobieganiu chorobom przewlekłym, takim jak choroby serca, rak i cukrzyca, zapobiegając stopniowemu uszkodzeniom oksydacyjnym komórek i tkanek.
  
  
• Wzmocnienie obrony immunologicznej: Przeciwutleniacze, takie jak witaminy C i E, pomagają wzmocnić układ odpornościowy przed infekcjami, chroniąc komórki odpornościowe przed uszkodzeniem oksydacyjnym.
  
  
• Ochrona zdrowia skóry: Przeciwutleniacze, takie jak beta-karoten oraz witaminy C i E, mogą chronić skórę poprzez ograniczanie produkcji wolnych rodników, które mogą uszkadzać komórki skóry. Przeciwutleniacze odgrywają również znaczącą rolę w przeciwdziałaniu starzeniu poprzez zmniejszanie oznak starzenia.
  
  
• Wspieranie zdrowia oczu: Przeciwutleniacze, takie jak luteina i zeaksantyna, odgrywają znaczącą rolę w ochronie oczu przed szkodliwymi falami świetlnymi. Badania wykazały, że pomagają zapobiegać uszkodzeniom siatkówki i postępowi zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem i zaćmy.

Źródła przeciwutleniaczy

Przeciwutleniacze występują obficie w przyrodzie i znajdują się głównie w żywności. Oto najważniejsze źródła:

• Owoce i warzywa: Szczególnie te o żywych kolorach. Jagody, truskawki, maliny, gorzka czekolada i winogrona są bogate w przeciwutleniacze.
  
  
• Orzechy i nasiona: takie jak orzechy pekan, orzechy włoskie, nasiona słonecznika i migdały.
  
  
• Produkty pełnoziarniste: takie jak brązowy ryż i płatki owsiane.
  
  
• Napoje: Zielona herbata i kawa są doskonałym źródłem przeciwutleniaczy.
  
  
• Przyprawy i zioła: takie jak kurkuma, cynamon i imbir.

Włączenie różnorodnej gamy tych produktów do diety może być naturalnym sposobem na zwiększenie spożycia przeciwutleniaczy i zmniejszenie ryzyka różnych chorób.

Antyoksydanty w suplementach diety

Wiele osób stosuje suplementy diety, aby zwiększyć spożycie przeciwutleniaczy. Niektóre popularne kombinacje suplementów diety stosowanych ze względu na ich właściwości przeciwutleniające obejmują:

• Witamina C i witamina E: Obie witaminy działają synergistycznie, chroniąc błony komórkowe i utrzymując zdrowy układ odpornościowy. Witamina C regeneruje witaminę E po tym, jak neutralizuje wolne rodniki.
  
  
• Beta-karoten, witamina C i witamina E: Ta kombinacja jest często stosowana w suplementach mających na celu poprawę zdrowia skóry i wsparcie układu odpornościowego. Beta-karoten to rodzaj witaminy A, która ma swoje własne właściwości przeciwutleniające.
  
  
• Selen i witamina E: Selen jest minerałem śladowym często łączonym z witaminą E w celu wzmocnienia jego działania przeciwutleniającego, szczególnie w promowaniu zdrowia serca.
  
  
• Cynk, miedź i mangan: Te pierwiastki śladowe są często zawarte w suplementach przeciwutleniających, ponieważ są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania dysmutazy ponadtlenkowej, ważnego enzymu przeciwutleniającego w organizmie.
  
  
• Ekstrakt z zielonej herbaty i kurkumina: Suplementy te pochodzą z naturalnych źródeł (odpowiednio zielona herbata i kurkuma) i są bogate w związki polifenolowe, które mają silne właściwości przeciwutleniające.
  
  
• Resweratrol, ekstrakt z pestek winogron i kwercetyna: To trio jest często spotykane w suplementach mających na celu zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Każdy składnik zawiera unikalne przeciwutleniacze, które pomagają w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym, co jest korzystne dla zdrowia serca.

Włączenie do diety ziół bogatych w przeciwutleniacze i suplementów diety może znacznie poprawić stan zdrowia poprzez zmniejszenie stresu oksydacyjnego i stanu zapalnego. Od uspokajającego działania imbiru po zdrowe dla serca korzyści płynące z ciemnej czekolady i silne właściwości przeciwzapalne kurkumy, natura oferuje bogactwo opcji, które zwiększają spożycie przeciwutleniaczy.

Źródła:

• Bhagavan, H. N., & Chung-Eun, H. (2015). Rosenberg's Molecular and Genetic Basis of Neurological and Psychiatric Disease: Elsevier.

• Carlsen, M. H., Halvorsen, B. L., Holte, K., Bøhn, S. K., Dragland, S., Sampson, L., ... & Barikmo, I. (2010). The total antioxidant content of more than 3,100 foods, beverages, spices, herbs and supplements used worldwide. Nutrition Journal, 9, 3.

• National Eye Institute. (2001). AREDS - Age-Related Eye Disease Study: A clinical trial that tested the effects of vitamins C, E, and beta-carotene, and zinc supplementation on age-related macular degeneration. Retrieved from https://www.nei.nih.gov.